Zijn eerste opera met 92 jaar

Voor een avond als deze heb ik mijn abonnement op het OFF. Bij de eerste klanken, het eerste pantomime spel van de manke Clov, werd ik vurig enthousiast. Het is ook niet elke dag dat je een opera beluistert van een bij voltooiing 92-jarige componist, zijn eersteling notabene, met een Nobelprijs winnaar als librettist. Dat vonden er meer, in het publiek zag ik Pierre Audi zelf, als chaperon van prinses Beatrix. Ze zat op dezelfde plek als ik, gespiegeld, om te luisteren en te kijken naar de opera Fin de Partie.

Ik kan niet zeggen dat ik componist Kúrtag ken, maar wie kent Samuel Beckett niet. Dit libretto had, net als Wachten op Godot, een gelaten aanvaarding van het einde als thema. Maar ook humor ontbrak niet. De poëtische teksten, leeg ook, werden prachtig sereen, gedecideerd, samenhangend en verspreid door de klankruimte getoonzet.

De vier personages mankeren allemaal wat. Hamm is blind en zit in een rolstoel. Hij wordt verzorgd door Clov, die mank loopt. Hamms ouders Nell en Nagg hebben hun benen verloren bij een tandemongeluk, en zitten nu ieder in een vuilnisvat. Ook zij zijn afhankelijk van Clov, die van tijd tot met met een fluitje door Hamm wordt opgeroepen. Niet dat hij wordt misbruikt. Hij lijkt uit vrije wil daar te zijn. Elk van de vier heeft eigen verhalen. Nagg en Nell zijn duidelijk dol op elkaar, en vooral Nagg probeert heel lief te zijn voor de vrouw in het vuilnisvat naast hem. Hamm eist dat er naar hem wordt geluisterd, ook door zijn vader, als hij verhalen wil vertellen.

Maar het wordt wel duidelijk dat zij de laatste vier mensen zijn, daarbuiten - het geheel speelt rond een soort bunker, kan ook een huis zijn - is er niemand meer. En zelfs geen rat, op eentje na die even in Clov's keuken verzeilt. Maar er gebeurt niets, behalve dan dat de laatste beetjes lekkers, de laatste medicijnen op raken. Clov mag vertrekken, er valt niets meer te verzorgen. Hamm eist van hem dat hij afscheid neemt met een verhaal, of een tekst. Dat gebeurt.

De muziek dwarrelde als stof op een zonnestraal door de ruimte, hier en daar een nootje, een vreemde klank, veel stiltes, en zachte geluiden zoals een rasp. Ook wel uithalen, soms, met hoorn, trompet en fagot, of een knal op de pauken. Het totaal was absurd maar heel poëtisch.
Een prachtige en verrukkelijke ervaring.